Erfgoed van Industrie en Techniek - Vlaams-Nederlands Tijdschrift, nr. 2004/4 

In het kader van de samenwerking tussen Vlaamse en Nederlandse organisaties voor industriële archeologie, werden het Vlaamse tijdschrift 'Industrieel Erfgoed' en het Nederlandse 'Erfgoed van Industrie en Techniek' vanaf begin 2000 samengesmolten tot één gemeenschappelijk Vlaams-Nederlands tijdschrift.
In Vlaanderen wordt het nieuwe tijdschrift verdeeld via de Vlaamse Vereniging voor Industriële Archeologie vzw en is het abonnement inbegrepen in de prijs van het VVIA-lidmaatschap.

Het vierde nummer van 2004 is gewijd aan het industrieel en technisch erfgoed van het Ruhrgebied.
Het bevat volgende bijdragen:

• J.B.M. VERCAUTEREN: Het Ruhrgebied en het Bergische Land.
  Het Bergische Land neemt in de rij van bergachtige gebieden ten oosten van de Rijn een bijzondere plaats in. In dit berglandschap wordt al vroeg de waterkracht benut voor de ijzerbewerking en vanaf 1790 ook voor de textielspinnerij in het dal van de Wupper. Een nieuwe energiebron was ten noorden hiervan, aan de Ruhr, voorhande. 'Steinkohle' nam de plaats in van 'Holzkohle'. Er ontstond daardoor aan de Ruhr een industriële nijverheid, die zich gaandeweg naar het noorden uitbreidde langs de rivieren de Emscher en de Lippe.
• P.A. SCHOLTEN: Krupp von Bohlen und Halbach. Een familie van ijzer en staal.
  Meer dan welke naam ook is - in het tijdperk van de industriële revolutie en het interbellum - "Krupp" tot een symbool geworden voor zware industrie en wapenindustrie. Vanaf een bescheiden bedrijf, in de laatnapoleontische tijd door een overenthousiaste maar naïeve zakenman opgezet, groeide dit familieconcern, gedurende anderhalve eeuw, uit tot een industrieel mega-imperium. Zijn lotsverbondenheid echter met het Tweede en het Derde Duitse Rijk leidde, na adembenemende successen, uiteindelijk tot zijn neergang.
• E.J. NUSSELDER: IJzerwijzer.
  In de Villa Hügel bij Essen, het 19de eeuwse paleis van de Krupp-dynastie, is in de grote benedenzaal een aantal antieke bergkisten te bewonderen, waarvan er één bijzondere aandacht vroeg. Deze vermoedelijk inheemse Duitse kist daterend uit de late 14de eeuw is rijkelijk voorzien van ijzerbeslag. Vormgeving en afwerking geven aanleiding tot een relaas over historisch bouw-ijzerwerk.
• M.L. STOKROOS: Kinderziekten rond verwarmen en ventileren van de Villa Hügel te Essen.
  In de 19de eeuw woonden fabrikanten, zoals gebruikelijk, gewoon op het fabrieksterrein. Alfred, de tweede Krupp, begon in een eenvoudige opzichterswoning, maar al snel liet hij zich een heuse villa bouwen, compleet met groenvoorziening, vijvertjes en bruggen. De villa werd voorzien van de modernste installatietechniek, maar daarmee werden ook grote problemen binnengehaald.
• J.B.M. VERCAUTEREN: Fabrieksdorpen in Oberhausen en Essen. Momenten voor Monumenten.
  In de regio Oberhausen was in de 19de eeuw al en opeenhoping van industrieën, die zonder enige samenhang naast mekaar waren ontstaan. De regio werd toen als een prototype van een industriële agglomeratie gezien. In 1830 bouwde de Hüttenwerkschaft Jacobi, Haniel und Huyssen een nieuwe wals en een puddeloven aan de Emscher ten noorden van het slot Oberhausen. Om voor deze fabriek vakbekwame lieden uit het buitenland te werven, diende het bedrijf voor huisvesting te zorgen. Zo ontstond 'Eisenheim', de eerste "ijzerkolonie" in het Ruhrgebied.
• G.G. NIEUWMEIJER m.m.v. A. ROMEIJN: Spoorwegbrug over de Wupper bij Müngsten.
  De spoorbrug bij Müngsten (1897) is een brug die lijkt op de bruggen van Eiffel te Garabit (1884) en te Oporto (1877). De overspanningen zijn ongeveer even groot en het zijn alle elegante boogbruggen. Op de bogen staan pijlers die de rijvloer ondersteunen. De brug bij Müngsten is de laatste in deze reeks en wordt in de literatuur een technisch meesterwerk genoemd. Ze bezit echter ook belangrijke architectonische vormgeving kwaliteiten.
• H. STOOVELAAR: Krupp-vrachtwagens.
  Krupp is uiteraard bekend door zijn kanonnen en ander oorlogsmaterieel. Minder bekend is dat Krupp ook vrachtwagens gemaakt heeft.

 klik hier om je te abonneren