WAT ?

Fabrieksschoorstenen	Aan het begin van vorige eeuw domineerden fabrieksschouwen het stadslandschap en vaak de horizon van het platteland. Ze toonden wáár mensen werkten, wáár goederen geproduceerd werden. Maar fabrieksschouwen worden steeds meer een zeldzaamheid. Moderne fabrieken hebben ze niet meer nodig. De oude schouwen verdwijnen samen met de historische bedrijven, of omdat onderhoud duur is en niemand er het nut van inziet. Toch verandert er wat in de appreciatie van deze industriële symbolen.
Elders	In Catalonië (waar de Vlaamse Vereniging voor Industriële Archeologie verbroederd is met onze Catalaanse zustervereniging) ontstaan steeds meer campagnes voor behoud en restauratie van de traditionele xemeneies. Het industriestadje Terrassa (vlakbij Barcelona) maakt er zelfs zijn handelsmerk van. In Nederland bestaat sedert 1997 een actieve Stichting Fabrieksschoorstenen (STIF), die zich inzet voor behoud en restauratie.
Noord-Frankrijk	Ook in Noord-Frankrijk wordt de aandacht gevestigd op de snel verdwijnende fabrieksschouwen. In opdracht van de Région Nord-Pas de Calais worden er thans alle fabrieksschoorstenen geïnventariseerd met de bedoeling - op termijn - een behoudspolitiek voor deze monumenten te ontwikkelen. In 2004 (het jaar van 'Rijsel Culturele Hoofdstad') organiseerden een aantal organisaties een manifestatie rond de schouwen van Roubaix, les totems roubaisiens. De schouwen waren een aanleiding om respect en eer te betonen voor de textielarbeiders van de stad. Dit evenement kreeg zoveel weerklank dat besloten werd om voortaan jaarlijks, op 1 mei, een actie op te zetten om het belang de fabrieksschouwen in de aandacht te brengen, en om aldus de herinnering hoog te houden van de arbeid van mannen en vrouwen in het verleden. Op die wijze ontstond het project Les Beffrois du Travail - de ‘Belforten van de Arbeid'
Les Beffrois du Travail	Op 1 mei 2007 werden als eerste test activiteiten georganiseerd rond de schouwen van Fourmies (nabij het Waalse Chimay) en in Mortagne du Nord (nabij Valenciennes). In Fourmies was de schouw van de oude spinnerij Prouvost-Masurel aan de eer, het symbool van het Ecomusée de l'Avesnois aldaar. In Mortagne ging het om de schouw van de oude steenbakkerij. In Belle (Bailleul, net over de grens nabij Ieper) ging het om de schouw van de textielfabriek 'Hié' die reeds meer dan 20 jaar gesloten is. Op 1 mei kon iedereen er een laatste bezoek aan brengen, voordat de indrukwekkende gebouwen plaats moeten ruimen voor een nieuwe gemeentelijke mediatheek. De fabrieksschouw - de laatste van de meer dan 40 die ooit de stad sierden - blijft intussen in het nieuwe project bewaard als symbool van het textielverleden van Belle. De activiteiten gingen op 1 mei 2007 van start, toen de reus Gargantua onder het luiden van de beiaard en als begeleider van een praalwagen van de wevers, de feestelijkheden inluidde en vanop het marktplein voor het belfort optrok naar de fabriekssite. Er werd tot laat in de avond rond de schouw gefeest - terwijl er ook een tentoonstelling was over de geschiedenis van het bedrijf en een fototentoonstelling (resultaat van een project dat de herinnering aan deze geschiedenis wil levendig houden).
Jaarlijks	Deze eerste initiatieven waren zo'n succes dat besloten werd om het initiatief voortaan elk jaar te herhalen. De bedoeling is om jaarlijks, telkens op 1 mei, rond de laatste fabrieksschouwen volkse en feestelijke activiteiten te organiseren die een band leggen tussen geschiedenis en cultureel erfgoed, en kultuur en kunst.
Vlaanderen	Vanaf 1 mei 2008 zal deze actie ook in Vlaanderen plaatsvinden. Via deze website kunt U er meer over vernemen, kunt U projecten rond fabrieksschouwen aanmelden, kunt U bijdragen tot het inventariseren en redden van deze symbolen van de industriële maatschappij.